Գործնական քերականություն

1.Տրված գոյականները ածանցների օգնությամբ դարձրու ածականներ:
Աղմուկ, պատկեր, հմայք, յուղ, գիշեր, ցավ, ձև, գովք, շող, հույզ, վաստակ, հրապույր, ժպիտ, գույն:

Աղմուկ-աղմկոտ
Պատկեր-պատկերավոր
Հմայք-հմայիչ
Յուղ-անյուղ
Գիշեր-գիշերային

Ցավ-ցավոտ
Ձև-անձև

Գովք-գովելի

Շող-շողշողուն

Հույզ-անհույզ

Վաստակ-վաստակավոր

Հրապույր-հրապուրիչ

Ժպիտ-անժպիտ

Գույն-անգույն

2. Առաջին և երկրորդ շարքերի համապատասխան արմատներով կազմիր 6 բարդ ածական:
ա. հաստ, թանկ, խիստ, սաղարթ, առատ, հորդ
բ.  պահանջ, խիտ, ձեռն, գին, բուն, առատ:

Հաստաբուն, թանկագին, խստապահանջ, սաղարթախիտ, առատաձեռն, հորդառատ

ա. աստղ, փուշ, շեկ, քաղցր, արագ, գիրկ
բ.  համ, հեր, վազք, տերև, զարդ, բաց:

Աստղազարդ, փշատերև, շիկահեր, քաղցրահամ, արագավազ, գրկաբաց

3. Առաջին շարքի ածականների հականիշները գտիր երկրորդ շարքում:
ա. երկչոտ, խոր, հարազատ, զուլալ, շնորհալի, ցնծուն, միամիտ
բ.  օտար, ծանծաղ, աներկյուղ, ապաշնորհ, խորամանկ, պղտոր, տրտում:

Երկչոտ-աներկյուղ
Խոր-ծանծաղ
Հարազատ-օտար
Զուլալ-պղտոր
Շնորհալի-ապաշնորհ
Ցնծուն-տրտում

Միամիտ-խորամանկ

4.Բառախմբում առանձնացրու հոմանիշ ածականների 5 եռյակ:

Հռչակավոր, աժդահա, դաժան, պարծենկոտ, հզոր, անողոք, մեծամիտ, վիթխարի, զորեղ, անվանի, անգութ, նշանավոր, գոռոզ, հուժկու, հսկա:

Հռչակավոր-նշանավոր, անվանի
Աժդահա-վիթխարի, հսկա
Դաժան-անգութ, անողոք
Պարծենկոտ-մեծամիտ, գոռոզ
Հզոր-զորեղ, հուժկու

5. Տրված առածներում կետերի փոխարեն տեղադրիր հականիշ ածականները:

Անճոռնի ճուտիկը սիրուն կարապ կդառնա: (սիրուն, անճոռնի)
Ասելը հեշտ է, անելն է դժվար: (հեշտ, դժվար)
Վատ կտորից լավ վերարկու չես կարի: (լավ, վատ)
Ժլատի փորը դատարկ է, գրպանը՝ լիքը: (լիքը, դատարկ)
Չքավորի գրպանը դատարկ ՝, սիրտը՝ լիքը: (լիքը, դատարկ)

Գործնական քերականություն

Կրկնողական առաջադրանքներ, գոյական

1. Առանձնացրու անձնանիշ և իրանիշ  գոյականները:
   Գունդ, գնդապետ, գնդացիր, Եգիպտոս, եգիպտացի, եգիպտացորեն, թիզ, թզուկ, ձիակառք, կառապան, վաճառատուն, վաճառական, ուղեվարձ, ուղևոր, վերելք, վիրաբույժ, հնդկացի, հնդկացորեն, հայ, Հայաստան, դերբայ, դերասան, հացաբույս, հացթուխ, խոհարար, խոհանոց, լրագիր, լրտես, հետախույզ, հետևանք:
   

Իրանիշ

Գունդ, գնդացիր, Եգիպտոս, եգիպտացորեն, թիզ, ձիակառք, վաճառատուն, ուղեվարձ, վերելք, հնդկացորեն, Հայաստան, դերբայ, հացաբույս, խոհանոց, լրագիր, հետևանք

Անձնանիշ

Գնդապետ, եգիպտացի, թզուկ, վաճառական, ուղևոր, կառապան, վիրաբույժ, հնդկացի, հայ, դերասան, հացթուխ, խոհարար, լրտես, հետախույզ

• Առանձնացրու թանձրացական և վերացական գոյականները:
  Երամ, հույս, կասկած, պատիվ, վերարկու, ճաշակ, ճաշ, կարոտ, ծխախոտ, գութ, նախանձ, երաժիշտ, բնավորություն, քար, արձագանք, ծառ, հուշ, հուշարձան, վախ, նկար, բողոք, դասագիրք:

Թանձրացական

Երամ, վերարկու, ճաշ, ծխախոտ, երաժիշտ, քար, ծառ, հուշարձան, նկար, դասագիրք

Վերացական

Հույս, կասկած, պատիվ, ճաշակ, կարոտ, գութ, նախանձ, բնավորություն, արձագանք, հուշ, վախ, բողոք

3.Որտեղ անհրաժեշտ է, գրիր մեծատառով:

Անդրկովկաս, Ուկրաինայի Հանրապետություն, Վանա լիճ, Գերմանիայի Դաշնություն, Խաղաղ օվկիանոս, Միջերկրական ծով, Կովկասյան լեռնաշղթա, Ատլանտյան օվկիանոս, Բալթիկ ծով, Գեղամա լեռներ, մայրաքաղաք Երևան, Առյուծ Մհեր, Սասունցի Դավիթ, Անբան Հուռի, Պարզ լիճ, Կոտայքի մարզ, Արփա գետ, Պարույր Սևակ:

4.Ածանցների օգնությամբ հասարակ գոյականները դարձրու անձնանուններ:
Լույս, լեռ, գառ, թագ, նազ, վարս, վարդ, ցող, արծիվ, սաթ, խաչ:
Օրինակ՝ լեռ-Լեռնիկ, Լեռնուհի:

Լույս-Լուսիկ,  լեռ-Լեռնիկ,  գառ-Գառնիկ,  թագ-Թագուհի,  նազ-Նազենի,  վարս-Վարսիկ,  վարդ-Վարդուհի,  ցող-Ցողիկ,  արծիվ-Արծվիկ,  սաթ-Սաթիկ,  խաչ-Խաչիկ  

5.Առաջին շարքի գոյականների հոմանիշները գտիր երկրորդ շարքում և գրիր կողք կողքի:
ա. սարսափ, ավարտ, գրոհ, տանջանք, ծիծաղ, որոշում:
բ.  հարձակում, տառապանք, քրքիջ, ահ, վճիռ, վերջ:

Սարսափ-ահ
Ավարտ-վերջ
Գրոհ-հարձակում
Տանջանք-տառապանք
Ծիծաղ-քրքիջ
Որոշում-վճիռ

ա. հոտ, բողոք, հռչակ, ցավ, վախ, զայրույթ:
բ.   համբավ, կսկիծ, ցասում, գանգատ, բույր, երկյուղ:

Հոտ-բույր
Բողոք-գանգատ
Հռչակ-համբավ
Ցավ-կսկիծ
Վախ-երկյուղ
Գայրույթ-ցասում

6.Յուրաքանչյուր շարքից վերցրու մեկական գոյական և կազմիր վեց բարդ գոյական:

ա. գիր, քաղաք, ծով, որս, լեռ, զարկ:
բ.  նկար, շղթա, սեղան, երակ, պետ, գող:

Գրասեղան, քաղաքապետ, ծովանկար, որսագող, լեռնաշղթա, զարկերակ

ա. մայր, պատկեր, ավազակ, ճակատ, գինի, պար:
բ.  սրահ, մարտ, գործ, խումբ, պետ, տուն:

Մայրապետ, պատկերասրահ, ավազակախումբ, ճակատամարտ, գինետուն, պարատուն

7. Առաջին շարքի գոյականներից և երկրորդ շարքի վերջածանցներից հնարավոր բոլոր տարբերակներով կազմիր ածանցավոր գոյականներ:
ա. արհեստ, խմոր, թագ, գազան, հավաք, հեծանիվ, որս, զինվոր, դատ, ճանապարհ, բառ, ներկ, առևտուր, երշիկ, խորհուրդ:
բ.  -անոց, -ական, -արար,- որդ, -ավոր, -արան, -եղեն:

Արհեստանոց, արհեստավոր, խմորեղեն, թագավոր, գազանանոց, հավաքական, հավաքարար, հեծանվորդ, որսորդ, զինվորական, դատական, դատավոր, դատարան, ճանապարհորդ, բառարան, ներկարար, առևվտրական, երշիկեղեն, խորհրդական, խորհրդավոր

8.Տրված գոյականների հոլովված ձևերը դարձրու ուղիղ:
Երկնքի, ծերունու, տան, քրոջ, տարվա, առվի, մարդու, խմբում, սրտից, մոր, ծաղկով, փշատենու, գարնան, կավճով, վշտից, մանկության, պատվով, տիրոջ, շարժման, ամուսնում թփի, արյան, հաշվից, աշնան, անկյան, կնոջից, քեռու, որդու, ձյան, ձկան, գրկից, աղավնու, գրքում շան:
Օրինակ՝ երկնքի-երկինք, ծերունու-ծերունի:

Երկինք, ծերունի, տուն, քույր, տարի, առու, մարդ, խումբ, սիրտ, մայր, ծաղիկ, փշատենի, գարուն, կավիճ, վշտից, մանկություն, պատիվ, տեր, շարժում, ամուսին, թուփ, արյուն, հաշիվ, աշուն, անկյուն, կին, քեռի, որդի, ձյուն, ձուկ, գիրկ, աղավնի, գիրք, շուն

Պարապմունք 83.

Դրական տասնորդական կոտորակներ

Այն դրական կոտորակը, որի հայտարարը տասի որևէ աստիճան է (այսինքն հայտարարում այս թվերն են՝10, 100, 1000, 10000, …) հաճախ գրում են ավելի պարզ տեսքով, հայտարարը պարզապես չեն գրում, իսկ ամբողջ և կոտորակային մասերը իրարից անջատում են ստորակետով, տես օրինակը՝
27/10=2. 7/10=2,7
256/100=2.56/100=2, 56

Սովորական կոտորակները, որոնք գրված են այս ձևով, կանվանենք տասնորդական կոտորակներ:
Այսինքն՝ 27/10 և 2, 7-ը նույն թվերն են, մի դեպքում գրված խառը թվի տեսքով, իսկ մյուս դեպքում՝ տասնորդական կոտորակի տեսքով:

Տասնոդրական կոտորակում ստորակետից հետո առաջին կարգն անվանում են տասնորդական կարգ:
Օրինակ՝ 2, 7-ը բաղկացած է 2 ամբողջից և 7 տասնորդականից, կարդում են՝ երկու ամբողջ յոթ տասնորդական: Ստորակետից հետո երկրորդ կարգը անվանում են հարյուրերոդակնների կարգ և այսպես շարունակ, տես նկարը՝

Աշխատանք դասագրքից՝

733)
a. 3,1; 2,9; 15,4; 0,3; 0,5:
b. 5,12; 7,20; 6,91; 0,13; 0,85:
c. 5,135; 17,399; 8,999; 0,777 0,123:
d. 4,8899; 1,5678; 0,1234; 0,6969:

736)
a) 3. 2/10, 7. 3/10, 3. 5/10, 1/10, 9/10:
b)7. 12/100, 9. 23/100, 10. 34/100, 45/100, 56/100
c)12. 333/1000, 16. 596/1000, 887/1000, 379/1000, 111/1000
d)2. 1111/10000, 5. 1995/10000, 4. 1996/10000, 1997/10000, 1998/10000:

737)
a)4,01; 215,03; 0,09; 0,02
b)3,001; 7,012; 0,008; 0,081:

Письменно: Употребите глаголы в скобках в прошедшем времени( разбор).

Генке было 13 лет, он учился (учиться) в шестом классе, но он очень любил (любить) смотреть фильмы для взрослых. Он любил (любить) читать взрослые книги и даже однажды решил (решить) послушать лекцию для родителей. Она была очень скучная, непонятная, но два предложения очень удивили и даже испугали его. Первое было такое: «Если ребёнок много читает, он учится очень хорошо». Генка читал (читать) очень много – утром, днём, вечером, когда завтракал (завтракать), обедал (обедать), ужинал (ужинать)… Но в школе он часто получал (получать) двойки, потому что книги читать было интереснее, чем делать уроки. Второе предложение было тоже странное: «Ребёнок должен уважать родителей, но не бояться их!…» А отца Генка уважали (уважать) и боялись (бояться).

Это отец научил (научить) Генку правильно читать книги. Сначала он поговорил (поговорить) с сыном о книгах и понял (понять), что Генка не помнит, что он читал (читать), кто написал (написать) книгу, как она называется. Потом отец сказал (сказать), что они будут читать книги вместе. «Как вместе? – удивились (удивиться) сын. – Вслух?»

-Нет, — ответил (ответить) отец, — я буду тебе советовать, что читать, а потом мы будем разговаривать о книгах.

Каждый вечер сын рассказывал (рассказывать), что прочитал (прочитать). И когда отец понимал (понимать), что сын читал (читать) не всю книгу, потому что ему неинтересно было, он говорил (говорить): «Никогда не говори неправду! Это хуже всего!»

А потом Генке понравилась (понравиться) читать по-новому. Экзамены отца кончились, и начались интересные разговоры о книгах, литературе, о работе отца. Часто мама тоже разговаривала (разговаривать) с ними.

Мама не работала (работать). Она говорила (говорить), что её работа – это муж и сын. Каждое утро она вставала (вставать) раньше всех, готовила (готовить) завтрак. И каждое утро отец говорил (говорить) маме: «До свидания, малыш мой родной!» И Генка видел (видеть), как мама рада слышать эти слова. А вечером он вместе с мамой ждал (ждать) отца. Он очень хотел (хотеть) открыть дверь отцу, но видел (видеть), что мама хочет этого ещё больше, поэтому всегда смотрел (смотреть), как отец входит и говорит маме: «Здравствуй, малыш мой родной!» И потом они вместе сидели (сидеть) и слушали (слушать) рассказы отца о работе, о том, как много и долго нужно иногда работать. А Генка рассказывал (рассказывать) о новом фильме, о школе. Это была счастливая, дружная семья.

1. Կատարե՛ք գործողությունները՝ թվերը գրի առնելով թվանշաններով, թվաբանական գործողությունները՝ համապատասխան նշաններով.

ա) քառասուներեք ամբողջ յոթ տասներորդին գումարած տասնյոթ ամբողջ ութ տասնհինգերորդ,

61. 7/30

բ) քսան ամբողջ ինը տասնչորսերորդից հանած տասներկու ամբողջ երեք յոթերորդ,

8.3/14

գ) վեց ամբողջ հինգ վեցերորդը բազմապատկած երկու ամբողջ երեք քառորդով,

451/24=18.19/24

դ) երեսուն ամբողջ վեց քսանհինգերորդը բաժանած քսան ամբողջ երկու հինգերորդի։
756/510=378/255=1. 123/255

2. Գտե՛ք հարաբերությունը.

ա) 300-ի և 20-ի

300:20=15

բ)1/4 -ի և 1/8-ի։

4/2=2/1

3. Հավասարաչափ հոսող ջուրը 5 ժամում լցնում է ավազանի՝ 400 մ^3 ծավալով մասը։ Քանի՞ ժամում կլցվի ամբողջ ավազանը, եթե նրա ծավալը 640 մ^3 է։

8 ժամում

4. Վարել են դաշտի մակերեսի ⅞ մասը, որ 140 հա է։ Գտե՛ք ամբողջ դաշտի մակերեսը։

140:7=20
20×8=160 Հա

5. Ապրանքի գինը 5600 դրամ էր։ Այդ գինը նախ բարձրացավ 10 %-ով, ապա իջավ նույնքան տոկոսով։ Նախնական գնի համեմատ ավելի թա՞նկ, թե՞ ավելի էժան դարձավ ապրանքը։

5600:100=56
56×10=560
5600+560=6160
6160 x 10=61600
61600:100=616
6160-616=5544
Պատ էժան:

Ստեղծագործական աշխատանք

Շարունակել և ավարտել 10-ը նախադասությամբ:Արտաքուստ հանգիստ ու խաղաղ սպասում էր: Միայն մերթ ընդ մերթ ժամացույցին նետած հայացքներն էին մատնում, որ շտապում է: Վերջապես ավտոբուսը եկավ: Մոտեցավ, ուզում էր բարձրանալ, բայց ինչ—որ հայացք նրան ստիպեց շրջվել: Նա շրջվեց և տեսավ մի ծանոթ դեմք ու զարմացավ: Նա ասաց-բարև ձեզ-նա պատասխանեց ասաց-բարև ձեզ մենք ծանոթ ենք? Նա պատասխանեց- մենք հնարավոր է վոր ծանոթենք վորովհետև ինձ ձեր դեմքը շատ-շատ ծանոթ է: Լավ, եսել ձեզ ճանաչեցի-նրանք գնացին իրար հետ սրճարան: ԵՎ նրանք սկսեցին խոսել մինչև գիշեր: Հաջորդ որը նրանք իրար հանդիպեցին ու պարզեցին որ իրար ճանաչումեն դպրոցից, բայց ուրիշ դասարաններից: Նրանք գնացին իրենց դպրոց ու ասացին-Ես հիշում եմ տե վոնցեինք ֆուտբոլ խաղում:Մեկը մյուսին հրավիրեց իրենց տուն:

Պարապմունք 80

Պատահույթի հավանականություն:

Որևէ պատահական փորձի ընթացքում 

A պատահույթի տեղի ունենալու հավանականություն կոչվում է  A  պատահույթին նպաստող ելքերի թվի հարաբերությունը բոլոր հնարավոր ելքերի թվին:

A պատահույթի հավանականությունը հաշվելու համար պետք է՝

1.Հաշվել պատահույթին նպաստող ելքերի թիվը (m)
2.Հաշվել բոլոր ելքերի թիվը (n)
3. Կազմել այդ թվերի հարաբերությունը:

Առաջադրանքներ:
1.Գրիր հավաստի և անհնար իրադարձությունների երկուական օրինակ:
ես Արտյոմն եմ, ես ապռումեմ լուսնու վրա
ես ապրումեմ հայաստանում, ես կարողեմ կպնել արևին
2. Նետում են զառը:
Հաշվիր պատահույթի հավանականությունը
ա/ հանդես կգա հինգ թիվը 1:6
բ/հանդես կգա զույգ թիվ 3:6
գ/հանդես կգա կենտ թիվ 3:8
դ/հանդես կգա երեքի բաժանվող թիվ 2:6

3 Ո՞ր իրադարձությունն է պատահական, ո՞րը՝ հավաստի, ո՞րը՝ անհնար.

ա) Գցում են խաղոսկրը. կբացվի 1, 2, 3, 4, 5, 6 թվերից որևէ մեկը։ հավաստի

բ) Գնել են մի փոշեկուլ. պարզվել է, որ այն խոտան է։ պատահական

գ) Աքաղաղը ձու է ածել։ անհնար

դ) Գցել են խաղոսկրը. բացվել է 6 թիվը։ պատահական

ե) Գցել են խաղոսկրը. բացվել է 10 թիվը։ անհնար

զ) Աֆրիկայում Կոնգո գետը ծածկվել է սառույցով։ անհնար

է) Անկոչ հյուր է եկել։ պատահական

ը) Հրանոթը կրակել է. լսվել է դղրդյուն։ պատահական

4. Տուփում կա 10 կոնֆետ: Նրանցից 9-ը կարմիր թղթով են, մեկը` կապույտ: Տուփից, առանց նայելու, հանում են մեկ կոնֆետ: Կարելի՞ է արդյոք նախապես ասել, թե այն ինչ գույնի կլինի: Ի՞նչ երկու պատահական իրադարձություններ կարող են տեղի ունենալ:
կարմիր-9:10
կապույտ-1:10

5. Քանի՞ ելք ունի խաղոսկրը նետելու պատահական փորձը:
6 ելք

6. Զամբյուղում կան կարմիր, դեղին և կանաչ խնձորներ: Զամբյուղից մի խնձոր են հանում: Ի՞նչ ելքեր ունի այդ պատահական փորձը:

Կարող է հանվել և կարմիր, և դեղին, և կանաչ գույնի խնձոր:
3 ելք:

7. Քանի՞ ելք ունի այն պատահական փորձը, երբ միաժամանակ նետվում է երկու մետաղադրամ:
4 ելք
8. Կրկնողություն: Կատարեք գործողությունը:
23199 : 57+(4.½ x 5.⅔ x 2) : 13.1/2
16.26/27

ՄԱԿԲԱՅ

Մակբայներ կոչվում են այն բառերը, որոնք ցույց  են  տալիս գործողության կատարման տեղը, ժամանակը, ձևը և չափը:

Մակբայները դրվում են բայի կողքին և որպես կանոն չեն հոլովվում:

Տեղի մակբայ: – Տեղի մակբայը ցույց է տալիս գործողության կատարման տեղը: Հայերենի տեղի մակբայներն են՝ ամենուր, ամենուրեք, այլուր, դռնեդուռ, սարեսար, քարեքար, պատեպատ, գյուղից գյուղ, քաղաքից քաղաք, երկրից երկիր, սարն ի վեր, պատն ի վար, դեմ դիմաց, դեմ հադիման, դեմ առ դեմ, դեմ ու դեմ և այլն:

Ժամանակի մակբայ: –  Ժամանակի մակբայները ցույց են տալիս գործողության կատարման ժամանակը: Դրանք են՝ հիմա, հետո, արդեն, վաղուց, էգուց, վաղը, միշտ, ընդմիշտ, հուր-հավիտյան, հավետ, հավերժ, հավիտյան, երբեք, երբեմն, առմիշտ, ժամանակ առ ժամանակ, ժամ առ ժամ, տարեցտարի, ամսեամիս, տակավին, շարունակ, դեռ և այլն:

Ձևի մակբայ: – Ձևի մակբայը ցույց է տալիս գործողության կատարման ձևը: Դրանք են՝ կամաց, դանդաղ, հանգիստ, կամաց-կամաց, արագ, արագ-արագ, հերոսաբար, եղբայրաբար, քաջաբար, ինքնաբերաբար, մեղմորեն, կատաղորեն, լրջորեն, խենթորեն, շեշտակի, մասնակի, ուղղակի, թեթևակի, ընկերովի, հանովի, դնովի, տնովի, տեղովի, ազգովի իսկապես, կատարելապես, քաջապես, իրապես և այլն:

Չափ ու քանակի մակբայ: – Ցույց է տալիս գործողության կատարման չափը ու քանակը: Դրանք են՝ շատ, քիչ, շատ-շատ, քիչ-քիչ, ամբողջովին, լիովին, մասամբ, լրիվ, փոքր-ինչ և այլն:

Տրված մակբայները գրեցեք համապատասխան տեղերում:
Այժմ, վաղուց, մշտապես, այլևս, ժամանակով, տարիներ ի վեր, այսուհետև, արդեն, վերջապես, ցմահ:

ժամանակով Արևելքի մի հրաշագեղ աշխարհում արդարամիտ ու խելացի մի թագավոր է լինում: Մի օր կանչում է իր որդիներին ու ասում.
— Սիրելի որդիներ, ձեր հայրն արդեն ծերացել է ու այլևս  չի կարող երկիրը կառավարել: Ես վաղուց  իջած կլինեի իմ գահից, եթե վերջապես կատարված տեսնեի այն միտքը, որ տարիներ ի վեր մշտապես հուզել է իմ հոգին: Եվ այժմ  ձեզնից ով որ լուծի իմ այդ միտքը , նա ցմահ կստանա իմ թագը և այսուհետեվ կկառավարի իմ ժողովրդին:

Տրված նախադասություններում ընդգծված մակբայները փոխարինեցեք հոմանիշ մակբայներով:
1. Մի վայրկյան վառվեց նրա սենյակի լույսը և միանգամից մարեց:
2. Մայրը սովորություն ուներ հաճախակի մտնելու փոքրիկի սենյակը:
3. Կարող եմ ամբողջովին մոռանալ նրան:
4. Այնքան շատ ձյուն է եկել, որ թվում է, թե աշխարհը  հավերժ  մնալու է սպիտակ քաթանի տակ:
5. Երգչի պահանջները աստիճանաբար սպառնալիքի ձև էին ընդունում:
6. Շարունակ  բողոքում էր, որ աչքերը ցավում են, և ինքը գրեթե  ոչինչ չի տեսնում:
7. Բոլորն զգում էին, որ նկարչի դրությունը օր օրի  ավելի էր  վատանում:

Տնային առաջադրանք

Յուրաքանչյուր շարքում գտի՛ր մակբայը։
 1. արագորեն, դեպի, փայտե, անշուշտ
2. ապա, մասին, լիովին, անշուշտ
3. եթե, որտեղ, ամենուր
4. մյուս, բոլոր, ուր, հապճեպ
5. երբ, բայց, նախօրոք, յուրաքանչյուր
6. միաձայն, ձայնավոր, հնչյուն, շառաչ
7. ինչ-ինչ, փոքր-ինչ, ինչ, որտեղ
8. սա, բոլոր, մասամբ, յուրաքանչյուր

Կազմի՛ր նախադասություններ՝ գործածելով տրված մակբայները։
Հերոսաբար, մասամբ, փոքր-ինչ, ամենուրեք, լիովին։

Ֆիլմի տղան հերոսաբար փրկեց ընկերոջը:

Սովորողը մասամբ էր կատարել տնային առաջադրանքը:

Ես փոքր-ինչ համտեսեցի այն ուտեստից:

Դաշտում ամենուրեք կովեր էին արածում:

Նա լիովին կատարեց տնային աշխատանքը:

Յուրաքանչյուր շարքում ընդգծիր  երեք  տեղի մակբայ:

ա.  ամենուր, գլխովին, առայժմ, դեմառդեմ, դռնեդուռ, արագ-արագ
բ. հեռու, միանգամայն, կրկին, տեղից տեղ, վերուստ, հիմա
գ. միշտ, մեջտեղ, ընդառաջ, փոխնիփոխ, թեթևակի, վեր
դ. տեղ-տեղ, զույգ-զույգ, դեսուդեն, շատ-շատ, ուշ, այլուր

Յուրաքանչյուր շարքում  ընդգծիր ժամանակի երեք մակբայ

ա. ավելի, ուշ, վաղը, ձեռաց, այլևս, գյուղեգյուղ
բ. վերջապես, ձեռքից ձեռք, օրեցօր, կամացուկ, այժմ, լիովին
գ. ի վերջո, հազիվհազ, մոտավորապես, դեռևս, մասնակիորեն, առմիշտ

Յուրաքանչյուր շարքում ընդգծիր ձևի երեք մակբայ

ա. դանդաղ, փոքրիշատե, հավետ, հանկարծ, ուշիուշով, ամենուրեք
բ.  հետզհետե, իսպառ, նախ, մեկ-մեկ, դեմ հանդիման, հազիվ

Յուրաքանչյուր շարքում ընդգծիր չափի երեք մակբայ:

ա. օրավուր, ամենևին, հազիվ, դեմուդեմ, հապճեպ, ընդամենը
բ. սրտանց, կրկին, ընդմիշտ, դարձյալ, գրեթե, վար:

Մակբայակերտ ածանցներ
Մակբայակերտ ածանցներն են`
պես- հոգեպես, ֆիզիկապես
բար- աստիճանաբար, հայրաբար
որեն- վեհորեն, քնքշորեն
ովին- կամովին, հիմնովին
ակի- շեշտակի, շեղակի

Տրված գոյականներից ածանցման միջոցով կազմել մակբայներ։
Հոգի-Հոգեպես
դիվանագետ-դիվանագիտորեն
ընկեր-ընկերաբար
գազան-գազանաբար
խումբ-խումբովին
եղբայր-եղբայրաբար
վերջ-վերջապես
ազգ-ազգովին
նյութ-նյութապես
գլուխ-գլուխովին
բարեկամ-բարեկամաբար

Հետևյալ մակբայները գործածել բայերի հետ։
Ազնվորեն-ծառայել
օրեցօր-մարզվել
տարեցտարի-մեծանալ
խորապես-սխալվել
մեն-մենակ-մնալ
կուզեկուզ-քայլել
հավիտյան-լռել
բարոյապես-կործանվել
հայրաբար- խնամել
լռելյայն-մտածել
բերնեբերան-ասել
խումբ- խումբ-հավաքվել
արագ-արագ-պատրաստվել
վերջիվերջո-հանգստանալ
հոտնկայս-քնել
ներքուստ-նայել
նյութապես-համոզվել

Տրված ածականներից ածանցման միջոցով կազմել մակբայներ։
Խորամանկ—Խորամանկորեն
խոլ—խոլաբար
դաժան—դաժանաբար
էական—էականորեն
խոնարհ—խոնարհաբար
թեթև—թեթևակի
բարեխիղճ—բարեխղճորեն
մեղմ—մեղմորեն
խիզախ—խիզախաբար
քաջ—քաջաբար 
բարեխիղճ-բարեխղճորեն

1. Ես քեզ (առնվազն, առնվազը) ութ անգամ զանգահարել եմ, բայց դու չես պատասխանել։
2. Բոլորը (հոտնկայս, հոտնկաց) ծափահարում էին պատանի ջութակահարին։
3. Ցերեկը ես (մեծ մասամբ, մեծամասամբ) տանն եմ լինում։
4. Մենք նրան (ազգովի, ազգովին) ընտրեցինք նախագահ, բայց նա շուտով կորցրեց ժողովրդի վստահությունը։
5. Մրցույթի արդյունքներն (առայժմ, առայժմս) չեն հրապարակվել, բայց ես չեմ կասկածում իմ հաղթանակին։
6. Մեր փողոցի նոր գետնանցումը (արդեն, այլևս) գործում է։

 Շարքում ընդգծի՛ր տեղի, ժամանակի, ձևի, չափի մակբայները։

Ամենուր, ընդառաջ, այսօր,  դռնեդուռ, վաղ, հեռու, մեջտեղ, ուշ, այլուր, վեր, այժմ,  դանդաղ,  առհավետ, դեռևս, բազմիցս, ժամ առ ժամ, արագ, ներքուստ,  ավել, եռակի, երիցս, ամբողջովին։