• 
  Հետևյալ ասացվածքներում կետերի փոխարեն գրիր ընդգծված բառերի հականիշը;
  Առաջ մտածիր, հետո խոսիր։
  Գիտունի հետ քար քաշիր, բայց անգետի հետ փլավ մի կեր։
  Հասկացողին մին ասա անհասկացողին հազար ու մին։
  Մի գիժ քար գցեց հորը, քառասուն խելացի չկարողացան հանել։
  Մի վախենա վարար գետից, վախեցիր մարմանդ գետից։
  Մինչև հաստը բարակի, բարակը կկտրվի։
  Չկա չարիք՝ առանց բարիք։
  Փորձված թանը անփորձ մածունի հետ չեն փոխի
  Երբ գյուղացին նիհարում է, կալվածատերը չաղանում է։
  Երբ դաշտում շատ գայլ կա, սեղանի վրա միսը քիչ կլինի։
  Կուշտը սովածին չի հասկանա։
  Հագուստի նորն է լավ, ընկերոջ՝ հինը։
  Հիշելով անցյալը՝ կճանաչես ներկան։
  Փառք ձեռք բերելը դժվար է, կորցնելը՝ հեշտ ։
  Փոքր մարդիկ էլ կարող են մեծ ցանկություններ ունենալ։
  Քիչ խոսիր, շատ գործիր;

Հոմանիշների բառարանի օգնությամբ գրիր տրված բառերին մեկական հոմանիշ:
Ականակիտ-մաքուր
 այգաբաց-մթնշաղ
 աշտանակ-ճրագակալ
 գիրթ-անմիչապես
 թափոր-երթ
 կտրիճ-քաջ
 մահիկ-կիսալուսին
 շեղբ-ծայր
սկահակ-սափոր
դշխուհի-թագուհի
դժնի-դաժան
կշտամբանք-հանդիմանություն
մարտիկ-զինվոր
մթնշաղ-այգաբաց

Բառաշարքում ընդգծել այն հասարակ գոյականները, որոնք նաև իբրև հատուկ անուններ են գործածվում: Շարունակել շարքը:

Ձնծաղիկ,ցայգ, կորյուն, քոթոթ, կռունկ, կաղնուտ, զինվոր, ավետիս, ամպրոպ, ռազմիկ, մատուռ, արագիլ, շանթ, երամակ, գոհար, գալուստ, հյուսն, զանգակ, վարդ, կակաչ, համբարձում, հարություն, գրիչ, մարտիկ, աղավնի, դեղին, այգեստան, արշալույս, գավիթ, գավառ, աշտարակ, բուրաստան, աղջամուղջ, սպիտակ, թագուհի, արաքս, մարտիրոս, նվեր, զեփյուռ

Different places-different lives

Calvin lives on Vatersay, island in the Outer Hebrides Scotland. The island is very, very small. It is five kilometers long and five kilometers wide, and there are fewer than 100 people on the island. Calvins father works as a fisherman. He usually leaves the house the house before six o’clock in the morning.His mum always spends the day at home. She often does the housework, but that isn’t the only thing she does. She teachers Calvin and his three sisters too. Vatersay hasn’t got a school, so the children learn at home. Calvin and his family sometimes watch TV in the evenings, but not very often, because the picture is hardly ever very good.

Կամայական նշանի տասնորդական կոտորակներ

Առաջադրանքներ դասագրքից՝

872.

ա) -1,4
բ) -6,2
գ) -5,1
դ) 7,9
ե) -6,1
զ) -4,7

873.

ա) -6,72
բ) -14,01
գ) -18,75
դ) -4,72
ե) -1,714
զ) -4,08

874

ա) -6
բ) -0,7
գ) 8
դ) -12
ե) -3
զ) 0,2

875.

ա) -12,16
բ) 6,38
գ) -2,94
դ) 0
ե) -4,5
զ) 25

Լրացուցիչ:
1. 50 թիվը նախ մեծացրել են 25 %-ով, ապա ստացված թիվը փոքրացրել են 20 %-ով։ Ինչպիսի՞ թիվ է ստացվել` 50-ից մե՞ծ, թե՞ փոքր։

2. Գրե՛ք երկու կանոնավոր և երեք անկանոն կոտորակներ, որոնցից յուրաքանչյուրի համարիչի և հայտարարի գումարը հավասար է 18‐ի։

Անկանոն կոտորակներ
10/8, 15/3

Կանոնավոր կոտորակներ
4/14, 1/17

Սիրելի սովորող, վաղը մեր 100-րդ պարապմունքն է, ինչ հետաքրքիր խաղ, մրցույթ  կառաջարկես դասին խաղալու, պարապմունքը տոնական դարձնելու  համար:
Ուղարկիր l.hakobyan@mskh.am հասցեին:

Русский без границ: сл. 46, упр. 11

Дайте пять советов старшим братьям и сестрам, как обращаться с младшими

1. Всегда уважайте своих младших братьев и сестер как себя.
2. Обратите на них больше внимание.
3. Общайтесь с ними так, как будто они ваши друзья.
4. Не делайте вид, что вы круче них, вы оба должны быть как два капля воды.
5. Если их нужна ваша помощь, то не в коем случаи не отказывайтесь помочь.

Փակագծերում տրված բառերը (բայերը) գրի´ր պահանջված ձևով:

Մի դաշտային մուկ հյուր կանչեց մառանում ապրող մկա­նը: Հյուր մուկը եկավ ու որոշեց մինչև աշուն մնալ: Նա մի քանի հատիկ գտավ, ցեխակոլոլ արմատներ կրծեց ու ասաց:

—      Չէ՜, թշվառ մրջյունի նման ես ապրում: Քեզ հետ համե­մատած՝ ես առատության մեջ եմ ապրում: Գնանք՝ տես:

Նա դաշտային մկանը համոզեց ու տարավ տուն: Ցույց տվեց հացը, ալյուրը, թուզը, մեղրը, և հյուրի աչքերը հաճույքից պսպղաց: Նա զամբյուղից պանիր էր ուզում վերցնել, բայց հանկարծ դուռը բացվեց: Մկներ լեղաճաք փախչեցին, մտան ծակը, ծվծվալով իրար սեղմվեցին ու մնացին, մինչև ոտնաձայները լռեն: Հետո դաշտամուր նորից դուրս սո­ղաց, դնչիկը երկարեց փոքրիկ թզին, բայց նորից ինչ-որ մեկը ինչ-որ բանի համար ներս մտավ, և  մկներն էլի թաքնվեցին: Թեկուզ և հյուր մուկը սոված Էր, բայց ասաց.

-Մնաս բարո՛վ, սիրելի´ս, քեզ եմ թողնում քո ամբողջ հարստությունը, որ հազար ու մի վտանգի, ահ ու դողի հետ Է կապված: Ավելի լավ Է՝ ես էլի խոտ ու արմատ կրծեմ:

 Կետերի փոխարեն գրի´ր փակագծերում տրված համապատասխան բառը կամ արտահայտությունր:

Ծառերին արթնացնողր … (քամին էր, քամիներ):

Այս օրվանից հետո շատ …. (քամին էր, քամիներ) են փչել:                   Տարբեր …. (պարեր, պար էր) են սովորեցնում դպրոցում:
Դա չտեսնված մի … (պարեր, պար էր):

Պարտեզի բոլոր ծաղիկները (սպիտակ են, սպիտակեն):
Եթե բոլոր ծաղիկներր միանգամից (սպիտակ են, սպիտա­կեն) ու միևնույն բույրը արձակեն, լա՜վ կլինի:

Թող հենց եիմա աչքերը (փակ են, փակեն) ու քնեն:
Բոլոր դռները (փակ են, փակեն), մի՞թե տանը մարդ չկա: Անծանոթ … (համ էր, համեր), այդ մրգից չէի կերել:
Տարբեր խոհարարների եփած նույն անունով ճաշերը տարբեր (համ էր, համեր) ունեն:

Կազմի´ր  տրված բայերի հրամայական ձևերր:

Օրինակ՝ գրել — գրի՛ր — գրեցե´ք, աղալ — աղա´ — աղացե´ք:
ա) Սիրել, կանչել, նկարել, լսել, նստել, կանգնել, զանգել,

կապել, փրկել, կապկպել, կոտրատել, կապոտել:
բ) Խաղալ, սողալ, կարդալ, գնալ, մնալ, գոռալ:

կ, իկ, ուկ ածանցներով տրված բառերից նոր բառեր կազմի´ր: Այստեղ այդ ածանցները փոքրացնում կամ քնքշացնո՞ւմ են:

ա) Թափանց(ել), շրջ(ել), մարտ(նչել), սիրտ ճմլ(ել), ճանճ քշ(ել):

բ) Օրեն(ք), ճաշ, ախորժ, սահուն, պահել, ընդուն(ել), մոլոր(ել), գիտ(ենալ), պատվիր(ել):
գ) Կտր(ել), դիպ(չել), խուսափ(ել):

ՄԱԿԲԱՅ ԿՐԿՆՈՂՈՒԹՅՈՒՆ

1.       Փակագծերում տրված տարբերակներից ընտրե՛ք ճիշտը։

Ես ձեզ /բազմիցս, բազմիցս անգամ/ զգուշացրել եմ։

Ռուսերեն այնքան գիտի, որ /հազվագյուտ, հազվադեպ / է օգտվում բառարանից։

Կարծում եմ՝ պետք է /միաժամանակ, միառժամանակ/ սպասել մինչև կճշտվեն որոշ հանգամանքներ։

Ես ձեր կարծիքը /ամբողջովին, բոլորովին/ ընդունում եմ և պատրաստեմ պաշտպանելու այն։

Տնօրենը / խստիվ, խստիվ կերպով/ արգելել է դասերի հաշվին այլ գործով զբաղվելը։

Բոլորը / հոտնկաց, հոտնկայս/ ծափահարում էին պատանի ջութակահարին։

Մրցույթի արդյունքները /առայժմ, առայժմս/ չեն հրապարակվել, բայց ես չեմ կասկածում իմ հաղթանակին։

Մեր փողոցի նոր գետնանցումը /արդեն, այլևս/ գործում է։

2.       Ընդգծե՛ք չափի երեք մակբայ։

Հիմնականում, դանդաղ, ամբողջովին, գյուղից գյուղ, վաղօրոք, եռակի։

3.       Ընդգծե՛ք ձևի երեք մակբայ։

Մեղմորեն, փոքրիշատե, հավետ, դանդաղ, ուշիուշով, ամենուրեք։

4.       Ընդգծե՛ք ժամանակի երեք մակբայ։

Ավելի, ուշ, ապա, ձեռաց, այլևս, գյուղեգյուղ։

5.       Ընդգծե՛ք մակբայները։

Այդ հանկարծակի հանդիպումը մեզ շատ շփոթեցրեց։

Կարճ ժամանակում երիտասարդի կյանքում անսպասելիորեն տեղի ունեցավ փոփոխություն։

Աղջիկը  ազնվորեն խոստովանեց։  

Պարապմունք 95

Բանավոր հաշվարկ:
Աշխատանք գրքից

816

ա) 100
բ) 10
գ) 10
դ) 1
ե) 1
զ) 1

817

ա) 8,8
բ) 2,2
գ) 6,6

818

ա) 3ժ=43,2 2,5ժ=36, 0,5ժ=7,2
բ) 3ժ=32,4, 2,5ժ=27, 0,5ժ=5,4

819

ա) 14,4
բ) 15,65
գ) 10,92
դ) 10

820

ա) 103,50 սմ
բ) 12,000 դմ
գ) 3000 սմ

Գործնական աշխատանք

Տրված բառերը ըստ խոսքի իմաստի երեք խմբի բաժանի՛ր և այդ խմբերի անվանումները գրիր:

Գոյական-Ծաղիկ, ժամացույց, ջուր, սար, մարդ, երեխա, նավաստի, օձ, ինքնաթիռ, առվակ, գարուն, թիթեռ, պահակ, նավակ։

Ածական- ջինջ, բուրավետ, մեծ, ջրոտ, ուրախ, ծաղ­կավետ, հրաշալի, մաքուր, ճկուն, սև, պայծառ, սպիտակ, գաղտնի, ոսկեզօծ, երկաթյա։

Բայ-վազել, թրթռալ, թիավարել, ջրել, գնալ, լողալ, վազվզել, սողալ, իջնել, բացվել, չխկչխկալ, գոռգոռալ, բարձրանալ, պահել, հատիկ, ոսկեզօծել։

Բառաշարքում գտիր և կողք կողքի գրիր հականիշների զույգերը:

Միշտ-երբեք
անարատ-արատավոր
ոչնչացնել-ստեղծել
բացահայտ-գաղտնի
թույլ-ամուր
վերջին-առաջին
համաձայնել-հրաժարվել
հանգստանալ-աշխատել
գտնել-կորցնել
հավաքել-վատնել
աջ-ձախ
արթուն-քնած
մերժել-հաստատել

Գործողություն ցույց տվող  բառերը (բայերը) ածանցների օգնությամբ  ո՞վ  կամ ի՞նչ  հարցին պատասխանող  բառե՛ր (գոյականներ) դարձրու:

Օրինակ՝ սպասել- սպասավոր. սպասյակ. սպասուհի. սպասում:

Իշխել-իշխան, իշխանություն, իշխանուհի, իշխող։
բժշկել-բժիշկուհի, բժշկություն։
բացել-բացիչ, բացվածք։
ուսուցանել-ուսուցիչ, ուսուցանող, ուսուցում,ուսուցչանոց, ուսուցչուհի, ուսուցանում։
ճեղքել- ճեղքում, ճեղքվածք
պահել-պահեստ, պահակ, պահպանող, պապանում։
հյուսել-հյուսող, հյուսիչ, հյուսվածք։
բանել-բանիչ։
գրել-գրիչ, գիրք, գրող։
գործել-գործող, գործարան, գործիչ, գործիք։
զգալ-զգացող, զգայարան։
հարցնել-հարցմունք, հարցարան։

Փակագծերում տրված բայերր գրի´ր պահանջված ձևով:

Ծարավ ագռավը թռավ կճուճի մոտ ջուր խմելու: Կտուցը ջրին որ չհասավ, փորձեց կճուճը թեքել: Բայց կճուճն ամուր կանգնել էր տեղում, ու ագռավը թեքել չկարողացավ: Նա մի քիչ մտածեց ու մանր քարեր լցրեց կճուճի մեջ: Ջուրը բարձրացավ, հասավ կճուճի բերանին: Ու ագռավը հագեցրեց ծարավը:

ԶԱՏԻԿ

Զատիկը իմ ամենա սիրած տոնն է բացի իմ ծնունդից: Զատիկի ժամանակ իմ տատիկը գալիս է մեր տուն և մենք նշում ենք չորս հոգով: Իմ մայրիկն ու տատիկը ճոխ սեղան է քցում: Նրանք պատրաստում են ձուկ, քսանից ավել ձու չամիչով փլավ և տապակած կանաչի (մանդակ): Մայրիկս միշտ կռվի մեջ հախթում էր նա գիտեր մի տեխնիկա որով կարելի է միշտ հախթել:

Ամփոփ աշխատանքի քննարկում:

Թեմա՝ տասնորդական կոտորակների բազմապատկումը, տե՛ս տեսանյութը:

Երկու տասնորդական կոտորակներ բազմապատկելու համար պետք է՝

1) թվերը բազմապատկել`  անտեսելով ստորակետները

2) արտադրյալում աջից ստորակետով անջատել այնքան թվանշան, որքան թվանշան կա ստորակետից հետո երկու կոտորակներում միասին:

Բազմապատկենք 11,1 և 0,2 թվերը: Թվերը բազմապատկում ենք՝ անտեսելով ստորակետները: Ստանում ենք՝ 111⋅2=222: Ստորակետով աջից անջատենք երկու թվանշան (յուրաքանչյուր կոտորակում ստորակետից հետո կա մեկական թվանշան՝ միասին կա երկու թվանշան)՝ 11,1⋅0,2=2,22:

Դիտարկենք ևս երկու օրինակ՝

753,4⋅0,01=7,534

0,3⋅20,1=6,03

Եթե արդյունքում ստացվում է ավելի քիչ թվանշան, քան պետք է անջատել ստորակետից հետո, ապա արտադրյալի վերջում կցագրում են զրո կամ մի քանի զրոներ:

753,4⋅0,001=0,7534

41,37⋅0,001=0,04137

0,25⋅0,03=0,0075

Առաջադրանքներ.
1.Հաշվիր արտադրյալը՝
4 x0,1=0,4
3x 0,2=0,6
1,1×2=2,2
2,3×3=6,9
15,5×5=77,5
19,5×8=156
12×1,2=14,4
45×0,5=22,5

2.Հաշվիր արտադրյալը`

1,1×1,1=1,21
2,3×0,5=1,15
1,25×8,1=10,125
9,6×4,5=43,2
125,1×0,3=37,53

3.Լուծիր խնդիրը:
Ճանապարհորդը 4 ժ քայլել է 5,2 կմ/ժ արագությամբ և 3 ժ՝4,8 կմ/ժ արագությամբ։ Որքա՞ն ճանապարհ է նա անցել։

4.Կատարիր գործողությունները.
(2/5+1/7)x35=19/35
(¼+1/8)x8=3/8
(12.⅓+2.⅙)x30=14.3/6
¼-⅛-1/16=1/16

5.Լուծիր խնդիրը:
Քառակուսու պարագիծը 240 սմ է։ Գտե՛ք նրա մակերեսը։

240:4=60
60×60=3600

6.Շոգենավն առաջին օրն անցավ ամբողջ ճանապարհի
1/7 ‐ը, իսկ երկրորդ օրը՝ 2/7 ‐ը։ Ճանապարհի ո՞ր մասը մնաց անցնելու։

4/7