ՁԱՅՆԻ ԸՆԿԱԼՈՒՄԸ: ԼՍՈՂՈՒԹՅԱՆ ՀԻԳԵՆԻԱ

Տնային առաջադրանք

1. Թվարկե՛ք մի քանի կենդանիներ ,որոնք լսում են ՝

ա)ինֆրաձայները-մեդուզան և փիղը
բ) ուլտրաձայները-դելփինը, չղչիկները, շներ և զանազան կրծողներ

2.Ինչպիսի՞ միջոցներ են ձեռնարկվում մարդու օրգանիզմի վրա աղմուկի վնասակար ազդեցությունը նվազեցնելու նպատակով։

Բարձր ձայնը կամ ուժեղ աղմուկը շատ վտանգավոր են մարդու համար: Դրանցից պաշտպանվելու համար խորհուրդ է տրվում բացել բերանը:

Աղմուկի տևական ազդեցության հետևանքով մարդիկ սկսում են վատ լսել, արագ հոգնել, տառապել գլխացավով և անքնությամբ։

տներում աղմուկի ուժգնությունը։

3.Ո՞ր ձայներն ունեն հանգստացնող ազդոեցություն։

ծովի խշոցը և հանգիստ երաժշտությունը։

ԹԵՄԱՅԻ ԱՄՓՈՓՈՒՄ

Ընտրե՛ք ճիշտ տարբերակը։

1. Հայլիները լինում են՝ ա) միայն հարթ բ)միայն ուռուցիկ գ )միայն գոգավոր դ)հարթ,ուռուցիկ և գոգավոր
2. Լույսն օդից ջրի մեջ անցնելիս ճառագայթի բեկման անկյունը՝ ա)փոքր է անկման անկյունից բ)մեծ է անկման անկյունից
3. Ոսպնյակները լինում են՝ ա)միայն հավաքող բ)միայն ցրող գ)հավաքող և ցրող
4. Նորմալ աչքի լավագույն տեսողության հեռավորությունն է՝ ա) 35 սմ բ) 40 սմ գ) 25 սմ դ)15 սմ
5. Լույսի անդրադարձման անկյունը՝ ա)մեծ է անկման անկյունից բ)հավասար է անկման անկյանը գ) փոքր է անկման անկյունից
6. Ո՞ր անկյունն է կոչվում լույսի բեկման անկյուն։
   լույսի բեկման անկյունը այն տեղն է որտեղ բեկվում է ճառագայթը
   Ի՞նչ է շանթարգելը։
7. Շանթարգելը կայծակներից պաշտպանվելու լավագույն և ամենահուսալի միջոցն է: Դա հատուկ սարքավորում է, որը տեղադրում են տների և շենքերի ամենաբարձր կետում՝ շինությունները կայծակի հարվածի կործանարար հետևանքներից պաշտպանելու համար:
8. Ո՞ր երևույթն է կոչվում ապամագնիսացում։
   երբ մագնիսը տաքանում է և կորցնում է իր մագնիսական ուժը դա կոչվում է ապամագնիսացում
9. Ի՞նչ գույնի ճառագայթներից է կազմված սպիտակ լույսը։
   Սպիտակ լույսի նեղ փունջը պրիզմայով անցնելիս բեկվում է, և էկրանի վրա առաջանում են իրար հաջորդող տարբեր գույնի շերտեր: Այդ պատկերն ընդունված է անվանել լույսի սպեկտր:
10. Լույսի քա՞նի աղբյուր գիտեք,թվարկեք օրինակներ։
    մոմ, լուցկի, արեգակ, լուսատիտիկ, կրակ, և այլն
    

Սովորել ՝ Լույսը և գույնը բնության մեջ։Ծիածան։

Դասարանական աշխատանք Պատասխանել հարցերին։

1. Ի՞նչու է պրիզմայում կամ ջրի կաթիլում սպիտակ լույսը բաժանվում առանձին գունավոր ճառագայթների.դրանցից,որ գույնի ճառագայթներն են բեկվում՝

Երբ որ ճառագայթները խառնված են, մենք տեսնում ենք նրանց սպիտակ, իսկ երբ որ առանջին են, տեսնում ենք նրանց իրենց գույներով:

ա)ամենափոքր չափով
Կարմիր
բ)ամենամեծ չափով։
Սպիտակ

2.Ի՞նչից է կախված անթափանց մարմինների գույնը։

Անթափանց մարմնի գույնը կախված է նրա անրադարձած ճառագայթների գույնից:

3.Ի՞նչից է կախված թափանցիկ մարմիների գույնը։

Թափանցիկ մարմինների գույնը կախված է իրենց միջով անցած ճառագայթների գույնից, եթե ապակու միջով անցնի կարմիր ճառագայթ, ապա ապակին կդառնա կարմիր, այդ պատճառով էլ գունավոր ապակիներն համարվում են լուսազտիչներ:

4.Ձեր կարծիքով ՝ ի՞նչ դեր կարող է ունենալ գույնը կենդանիների կյանքում։

Իմ կարծիքով գույնը կենդանիների համար կարևոր է, օրինակ՝ արջը դուրս է գալիս որսի, բայց գտնում է միայն վայրի հատապտուղներ, իրեն պետք է կարմիրները, բայց այնտեղ նաև կա կապույտներից: Եթե գույն չլներ, արջը չէր հասկանա, թե որ հատապտուղը նա պետք է վերցնի:

Տնային աշխատանք

1. Ի՞նչով է պայմանավորված մարմիների գույնը։

Մարմինների գույնը կախված է այն ճառագայթից, որը նրանք անրադարձրել են իրենց վրա: Եթե սեղանը կլանի բոլոր գույների ճառագայթները, բացի կարմիր ճառագայթներից, ապա մենք սեղանը կտեսնենք կարմիր:

1. Ո՞ ր գիտնական է ապացուցել,որ արեգակի սպիտակ լույսը,տարբեր գույնի ճառագայթների համախումբն է։

Իսահակ Նյուտոնն է 1666 թվականին ապացուցել, որ արեգակի սպիտակ լույսը տարբեր գույների ճառագայթի համախումբն է:

1. Ի՞նչպիսին է կենդանիների աչքի կառուցվածքը։

Կենդանիների աչքի կառուցվածքները կարող են լինել շատ տարբեր:Շատ կենդանիներ չեն տարբերում գույները: Մեղուները տարբերում են դեղին և կապույտ գույները, ինչպես նաև մարդու համար անտեսանելի անդրամանուշակագույն ճառագայթները, բայց չեն ընկալում կարմիր գույնը: Ձկները տեսնում են մոտ հեռավորությունից, իսկ թռչունները շատ սրատես են: Որոշ թռչունների աչքի զգայնւթյունը մարդու զգայնությունից 100 անգամ մեծ է:

1. Բացատրե՛ք լուսացույցի գունավոր ապակիների 《գործողությունը》։

1. Թվարկե՛ք արեգակնային սպեկտրի գույներն ըստ հաջորդականության։

Կարմիր, նարնջագույն, դեղին, կանաչ, երկնագույն, կապույտ, մանուշակագուն:

Բնագիտություն Փետրվարի 28-Մարտի -4

Սովորել Լույսի բեկումը, ոսպնյակներ:

Պատասխանել հարցերին: Դասարանական աշխատանք:

1. Ե՞րբ է լույսը բեկվում:

Երբ, որ լույսը մի թափանցիկ միջավայրից անցնում է մյուս թափանցիկ միջավայր, այդ ժամանակ առաջանում է լույսի բեկում:

1. Ո՞ր դեպքում է լույսի բեկման անկյունը

ա)փոքր է լինում անկման անկյունից

Լույսն օդից ջրի կամ ապակու մեջ անցնելիս ճառագայթի բեկման անկյունը փոքր է անկման անկյունից:

բ) մեծ է լինում անկման անկյունից

Հակառակ անցման դեպքում, երբ լույսը խիտ միջավայրից անցնում է նոսր միջավայր, բեկման անկյունը մեծ է լինում անկման անկյունից:

Ո՞ր կետն է կոչվում ոսպնյակի կիզակետ: 

Լույսի զուգահեռ ճառագայթները, անցելով անցնելով հավաքող ոսպնյակի միջով, հատվում են մի կետում՝ կիզակետում:

Տնային աշխատանք:

1. Ի՞նչով է լույսի բեկումը տարբերվում անդրադարձումից:

Լույսի անրադարձման ժամանակ մենք պատկերը տեսնում ենք հստակ, իսկ լույսի բեկման ժամանակ առարկան մեզ թվում է կոտրված:

1. Ո՞ր դեպքում է օդը դառնում անհամասեռ միջավայր:

Երբ օդը տաքանում է անհավասարաչափ, այն դառնում է անհամասեռ միջավյր:

1. Ի՞նչպիսի մարմիներ են ոսպնյակները:

Ոսպնյակները կոր մակերևույթ ունեցող թափանցիկ մարմիններ են:

1. Ոսպնյակները քա՞նի տեսակներ են լինում:

Ոսպնյակները լինում են 2 տեսակի՝ հավաքող և ցրող:

1. Բերեք մեկ օրինակ լույսի բեկման պատճառով առաջացած երևույթից

Օրինակ՝ երբ, որ գդալը կամ մատիտը իջեցնենք ապակյա բաժակում լցված ջրի մեջ, մեզ կթվա, որ այն կոտրված է:

1. Ո՞ր դեպքում է լույսի բեկման անկյունը ա)փոքր է լինում անկման անկյունից

երբ լույսն օդից անցնում է ջրի մեջ

1. բ) մեծ է լինում անկման անկյունից

երբ լույսն խիտ միջավայրից անցնում է նոսր միջավայր, օրինակ՝ ջրից օդ

1. Ո՞ր կետն է կոչվում ոսպնյակի կիզակետ: 

Լույսի ճառագայթները անցնելով հավաքող ոսպնյակի միջով հատվում են մի կետում – կիզակետում:

1. Տնային աշխատանք:

1. Ի՞նչով է լույսի բեկումը տարբերվում անդրադարձումից:
   
2. Ո՞ր դեպքում է օդը դառնում անհամասեռ միջավայր:
   Երբ օդը տաքանում է անհավասարաչափ, այն դառնում է անհամասեռ միջավայր:
3. Ի՞նչպիսի մարմիներ են ոսպնյակները:
   Կոր մակերևույթ ունեցող թափացիկ մարմիններ են:
4. Ոսպնյակները քա՞նի տեսակներ են լինում:
   2 տեսակ, հավաքող և ցրող
5. Բերեք մեկ օրինակ լույսի բեկման պատճառով առաջացած երևույթից
   Լույսի բեկման պատճառով բավակի մեջ իջեցված գդալը կողքից դիտելիս թվում է ջարդված:

Բնագիտություն․ Փետրվարի 21-25

• Ի՞նչ օրենքով է կատարվում լույսի անդրադարձումը։

Ընկնող ճառագայթը և անդրադարձած ճառագայթը հայելու մակերևույթին տարված ուղղահայացի հետ կազմում են անկյուններ։

• Առարկայի ի՞նչպիսի պատկեր է առաջանում հարթ հայելում

Հարթ հայելիում առաջանում է կեղծ առարկաի պատկեր:

• Տնային առաջադրանք Պատասխանել հարցերին

• 1.Ո՞ր անկյուն է կոչվում անկման անկյուն։

Ընկնող ճառագայթը և անդրադարձած ճառագայթը հայելու մակերևույթին տարված ուղղահայացի հետ կազմում են անկյուններ։ Ընկնող ճառագայթի և հայելու մակերևույթին տարված ուղղահայացի կազմած անկյունը կոչվում է անկման անկյուն։

• 2.Նշի՛ր հայելիների տեսաները։

Հայելիները լինում են հարթ, ուռուցիկ և գոգավոր տեսակների:

• 3.Ո՞ր անկյուն է կոչվում անդրադրաձման անկյուն։

Ընկնող ճառագայթը և անդրադարձած ճառագայթը հայելու մակերևույթին տարված ուղղահայացի հետ կազմում են անկյուններ։Անդրադարձած ճառագայթի և հայելու մակերևույթին տարված ուղղահայացի կազմած անկյունը կոչվում է անդրադարձման անկյուն։

• 4.Ի՞նչի շնորհիվ են ծառերը,շենքերը և այլ առարկաները երևում բոլոր կողմերից։

Այս բոլոր թվարկած առարկաները իրենց վրա լույս են անրադարձնում, որի շնորհիվ մենք տեսնում ենք այս առարկաները:

1. Ի՞նչու ենք Արեգակը և աստղերը համարվում լույսի բնական, իսկ մոմը և էլեկտրական լամպը՝ արհեստական աղբյուրներ:
   Որովհետև արևը և աստղերը լույս են արձակում իրենցից, իսկ մոմն ու լամպը ստեղծել են մարդիկ:
2. ի՞նչ երևույթներ են հաստատում համասեռ միջավայրում լույսի ուղղագիծ տարածումը:
   Օրինակ ստվերների առաջացմամբ:
3. Ի՞նչ կկատարվեր, եթե լույսի ճառագայթները շրջանցեին իրենց ճանապարհին եղած անթափանց արգելքները:
   Ստվերներ չէին լինի։
4. Օգտվելով վերևում նշված նկարից՝ բացատրե՛ք Լուսնի լրիվ և մասնակի խավարումները:
   Երբ արեգակի և երկրի միջև հայտնվում է լուսինը ապա տեղի է ունենում լուսնի լրիվ խավարում: Իսկ եթե լուսինը արեգակի և երկրի հետ նույն ուղղու վրա չի գտնվում, այդ երևույթը կոչվում է մասնակի խավարում:

Տնային առաջադրանք։

1. Ինքնուրույն լույս արձակող մարմիներն անվանում են բնական լույսի աղբյուրներ։
2. Մարդը ի՞նչ լույսի աղբյուրներ է ստեղծել։
   Լամպ, մոմ և այլն:
3. Ո՞ր դեպքում է դիտվում Արեգակի խավարումը։
   Երբ արեգակի և երկրի միջև հայտնվում է լուսինը
4. Լուսինը ինչպիսի՞ մարմին է
   Լուսինը արհեստական լույսի աղբյուր է։

Հաստատուն մագնիսներ

Տնային առաջադրանք։ Պատասխանել հարցերին։

• Ո՞րոնք են մագնիսական բևեռները։

Մագնիսը ունի մասեր, որտեղ մագնիսականությունը ավելի լավն է, այդ մասերը կոչվում են մագնիսական բևեռներ:

• Ի՞նչպես են անվանում մագնիսական բևեռները։

Մագնիսների բևեռներից մեկը կոչվում է հյուսիսային բևեռ, իսկ մյուսը հարավային բևեռ:

• Ի՞նչպես է ընդունված ներկել մագնիսները։

Հարավային բևեռը ներկում են կապույտ գույնով և նշանակում են S տառով, իսկ հյուսիսային բևեռը ներկում են կարմիր գույով և նշանակում են N տառով:

• Ո՞ր երևույթն է կոչվում ապամագնիսացում։

Երբ որ մագնիսական մարմինը ուժեղ տաքացնում են, այն կորցնում է իր մագնիսականությունը, այդ պրոցեսը կոչվում է ապամագնիսացում:

• Ձեզ հայտնի,ո՞ր բնագավառներում են օգտագործում մագնիսը։

Մագնիսները օգտագործում են մանկական խաղալիքների մեջ, բժշկության մեջ և տեխնիկայի բնագավառում:

1.Ֆիզիկական երեւույթների տարատեսակներ են … :

Լուսային, ձայնային, էլեկտրամագնիսական:

2. Քիմիական երեւույթներն անվանվում են նաեւ … :

Քիմիական ռեակցիաներ

3.Բնության մեջ հաճախ տեղի են ունենում նաեւ երևույթներ , որոնց ընթացքում մի նյութը փոխարկվում է մեկ այլ նյութի: Այսպիսի երեւույթները կոչվում են … :

Քիմիական երևույթներ

4. Բերե՛ք քիմիական ռեակցիայի օրինակներ, որոնց դեպքում՝

ա) նյութի գույնի փոփոխություն է տեղի ունենում

Փայտը հենց, որ վառվում է, գույնը փոխում է, շականակագույնից դառնում է ածուխի գույն՝ սև:

բ) լույս է անջատ­վում

Մոմի վառվելը

գ) հոտ է տարածվում:

Երբ, որ մի բան է վառվում՝ օրինակ փայտ, դրա հոտը տարածվում է:

5. Նայե՛ք նկարին եւ պատասխանե՛ք, թե ինչու է երկրորդ դեպքում կրա­ջուրն ավելի շուտ պղտորվում։

Քանի, որ Բ նկարի ջերմությունը ավելի բարձր է, նա ավելի շուտ է աղտոտվում:

6.Բերվածներից որո՞նք են միացման ռեակցիաներ.
ա) C + O2 =CO2 գ) H2 + S =H2S բ) CH4 = H2 + C դ) FeS =Fe + S

7.Ո՞ր ռեակցիան է ուղեկցվում է ջերմության եւ լույսի անջատումով:

Այրման ռեակցիա

8. Հիմնականում ի՞նչ նյութեր են առաջանում վառելանյութերի այրման ար­
դյունքում։

Հիմնականում առաջանում է ածուխ և ածխաթթու գազ:

9.Ի՞նչ բանաձև է գրված Vմիջ= S/ t

Արագության

10.Ի՞նչ է բնութագրում ուժը:Ի՞նչ տառով են նշանակում ուժը:

Ուժի ազդեցությամբ մարմինները կարող են փոխել իրենց արագությունը, ձևը, չափը և այլն: Ուժը նշանակում են F տառով:

11.Մարմինների ձեւափոխության ( դեֆորմացիա) ի՞նչ տեսակներ կան:

Առաձգական դեֆորմացիա և պլաստիկ դեֆորմացիա:

12.  Ի՞նչ բանաձև է գրված   A =F * S

Սա կատարած աշխատանքի բանաձևն է:

13.Ջերմային ընդարձակման ժամանակ մարմնի զանգվածը՝

ա) մեծանում է

բ) փոքրանում է

գ) չի փոխվում

14. Նյութի գազային վիճակից հեղուկ վիճակի անցումը կոչվում է՝ա) պնդացում բ) խտացում գ) հալում

15.Ի՞նչ է պատկերված:

Նույն նշան ունեցող լիցքերը վանում են միմյանց, իսկ տարբեր նշաններ ունեցող լիցքերը ձգում են միմյանց:

1. Որտեղի՞ց է առաջացել «էլեկտրական» բառը:
«Էլեկտրիկ» բառը առաջացել է հունարեն «էլեկտրոն» բառից, որը նշանակում է «սաթե»:
2. Ներկայացրե՛ք էլեկտրական երեւույթների օրինակներ:
Շփումը: Դրական լիցքերի ժամանակ թուխթը կամ մետաքսը շփվում են ապակու հետ: Բացասական լիցքերի ժամանակ բուրդը կամ մորթին շփվում են ճկազանգվածի հետ:
3. Ո՞ր լիցքն են անվանում դրական, ո՞րը` բացասական:
Դրական լիցքերի ժամանակ թուխթը կամ մետաքսը շփվում են ապակու հետ: Բացասական լիցքերի ժամանակ բուրդը կամ մորթին շփվում են ճկազանգվածի հետ:
4. Ինչպե՞ս են փոխազդում նույն նշանի լիցքերը, հակառակ նշանիլիցքերը:
Նույն նշան ունեցող լիցքերը իրար վանում են: Իսկ տարբեր նշան ունեցողները զգում:
5. Միմյանց հետ շփվելիս միայն մի՞ մարմինն է էլեկտրականանում, թե՞երկուսն էլ:
Երկուսն էլ
6. Մարմինները շփելիս ինչո՞ւ են դրանք լիցքավորվում: Ինչպե՞ս է դա տեղի ունենում:
Որովհետև շփման հետևանքով առաջանում են անտեսանելի լիցքեր:
7. Ինչո՞ւ, ձեռքին պահելով, չի կարելի շփումով էլեկտրականացնել մետաղե ձողը:
Որովհետև մեր միջով անցնում է էլեկտրական հոսանք: