32

1.Տվյալ եռանդամը հանդիսանու՞մ է արդյոք երկանդամի քառակուսի և եթե հանդիսանում է, ապա ո՞ր երկանդամի քառակուսին է:

a^2+4ab+4b^2 = (a+2b)^2

a^2+4ac+c^2 = ոչ

16p^2+40pq+25q^2 = (4p + 5q)^2

a^2+8c+c^2 = ոչ

4m^2+9n^2+12mn = (2m+3n)^2

a^2c^2+8ac+c^2 = ոչ

a^2+2a^3b^3+b^2 = ոչ

c^2+4^c+1 = ոչ

2. Կիրառել կրճատ բազմապատկման բանաձևը

(m+n)^2 =  m^2 + 2mn + n^2

(p^3+q^5)^2 = q^10 + 2p^3q^5 + p^6

91^2 = 8281

(2+3a)^2 = 9a^2 + 12a + 4

(m^2 + n^2)^2 = m^4 + 2m^2n^2 + n^4

32^2 = 1024

(3m + 5n)^2 = 9m^2 + 30mn + 25n^2

(2p + 3q^2)^2 = 9q^4 + 12pq^2 + 4p^2

102^2 = 10404

(1+4p)^2 = 16p^2 + 8p + 1

(x+y^3)^2 = y^6 + 2xy^3 + x^2

201^2 = 40401

3. Պարզեցնել,  բերել կատարյալ տեսքի․ 

(2xy^3y^2)^2 = 4x^6y^4

(5x^4y^3)^2 = 25x^8y^6

(6x^3y^5) = 36x^6y^10

(3x^5y^7)^2 = 9x^10y^14

4. Միանդամը բարձրացնել խորանարդ 

(2ab)^3 = 8a^3b^3

(3x^2y)^2 = 27x^6y^3

(1/2xy)^3 = 1/8x^3y^3

(4x^3y)^3 =  64x^9y^3

5.Երկանդամը վերլուծել արտադրիչների.

p^3+64 = (p + 4)(p^2 – 4p + 16)

y^3 + 125 = (y + 5) (y^2 – 5y + 25)

a^3 + 8 = (a + 2) (a^2 – 2a + 4)

8n^3 + m^3 =  (2n + m) (2n^2 – 2nm + m^2)

Առաջադրանք հայոց լեզվից, լրացուցիչ աշխատանք

1.Ընդգծիր  վեց բառ, որոնցում կա      -ակ վերջածանցը:Մահակ,  գնդակ, բանակ, գիտակ,  բռնակ, կատակ, թիակ, հատակ, սահնակ, վահանակ: — որդ վերջածանցը: Հինգերորդ, հաճախորդ, անձրևորդ, դիտորդ, որսորդ, չորրորդ, առաջնորդ, երիզորդ, վարորդ, գնորդ: -ուկ վերջածանցը: Բազուկ, մժղուկ, ձագուկ, մանուկ, արդուկ, բամբուկ, թզուկ, տաղտուկ, հորթուկ, քերուկ:  -գին վերջածանցը: Էժանագին, լալագին, գլխագին, ուժգին, ահագին, ցավագին, փրկագին, սրտագին, թախանձագին, թանկագին: -եղ վերջածանցը: Ասեղ, զորեղ, անմեղ, գունեղ, մարմնեղ, պղպեղ, ահեղ, համեղ, տունուտեղ, հնչեղ: 2. Բառաշարքում առանձնացնել հոմանիշ բառերի վեց զույգ: ա) Գոտեմարտիկ, բերկրանք, կողով, ատելություն, ուժ, երաշխիք, հրճվանք, ըմբիշ, զորություն, հակակրանք, զամբյուղ, գրավական: Բերկրանք- հրճվանք, գորով- խանդաղատանք, գրավական-երաշխիք, դշխո-թագուհի, սեթևեթանք-նազանք, գոտեմարտիկ-ըմբիշբ) Արահետ, թագավոր, անուրջ, հարգանք, դրախտ, երեկո, գահակալ, մթնշաղ, երազանք, կածան, եդեմ, ակնածանք:/Արահետ-շավիղ, երազանք-անրջանք, եդեմ-դրախտ, սանձ-երասան, հարգանք-ակնածանք, աղջամուղջ-իրիկնաշաղ գ) Ագահ, ապերախտ, երկչոտ, դյութական, խարտյաշ, արդարացի, անկուշտ, կախարդական,  երախտամոռ, շիտակ, անհամարձակ, ոսկեգույն: Ագահ – անկուշտ, ապերախտ – երախտամոռ, երկչոտ – անհմարձակ, դյութական – կախարդական, խարտյաշ – ոսկեգույն, արդարաձի – շիտակդ) Բերկրանք, կարեկցանք, դեզ, խանդավառություն, իրիկնամուտ, պատնեշ,  խինդ,  կույտ, պարիսպ, խիղճ,  եռանդ, վերջալույս: Բերկրանք – խանդավառություն, կարեկցանք – խիղճ, դեզ – կույտ, իրիկնամուտ – վերջալույս, պատնեշ – պարիսպ, խին – երանդ

Գործնական աշխատանք

1.Տրված գոյականները ածանցների օգնությամբ դարձրու ածականներ:
Աղմուկ, պատկեր, հմայք, յուղ, գիշեր, ցավ, ձև, գովք, շող, հույզ, վաստակ, հրապույր, ժպիտ, գույն

աղմուկ֊անաղմուկ, աղմկոտ
պատկեր֊պատկերավոր
հմայք֊հմայիչ
յուղ֊յուղոտ
գիշեր֊գիշերային
ցավ֊ցավոտ, անցավ
ձև֊անձև, տձև
գովք֊գովել
շող֊շողալ, անշող
հույզ֊հուզիչ
վաստակ֊վաստակավոր
հրապույր֊հրապուրիչ
ժպիտ֊ժպտուն
գույն֊անգույն, դժգույն
2. Առաջին և երկրորդ շարքերի համապատասխան արմատներով կազմիր 6 բարդ ածական:
ա. հաստ, թանկ, խիստ, սաղարթ, առատ, հորդ
բ.  պահանջ, խիտ, ձեռն, գին, բուն, առատ:
հաստաբուն, թանկագին, խստապահանջ, առատաձեռն, հորդառատ, սաղարթախիտ

ա. աստղ, փուշ, շեկ, քաղցր, արագ, գիրկ
բ.  համ, հեր, վազք, տերև, զարդ, բաց:
աստղազարդ, փշատերև, շեկահեր, քաղցրահամ, արագավազ, գրկաբաց

3. Առաջին շարքի ածականների հականիշները գտիր երկրորդ շարքում:
ա. երկչոտ, խոր, հարազատ, զուլալ, շնորհալի, ցնծուն, միամիտ
բ.  օտար, ծանծաղ, աներկյուղ, ապաշնորհ, խորամանկ, պղտոր, տրտում:
երկչոտ֊աներկյուղ
խոր֊ծանծաղ
հարազատ֊օտար
զուլալ֊պղտոր
շնորհալի֊ապաշնորհ
ցնծուն֊տրտում
միամիտ֊խորամանկ

4.Բառախմբում առանձնացրու հոմանիշ ածականների 5 եռյակ:

Հռչակավոր, աժդահա, դաժան, պարծենկոտ, հզոր, անողոք, մեծամիտ, վիթխարի, զորեղ, անվանի, անգութ, նշանավոր, գոռոզ, հուժկու, հսկա:

հռջակավոր անվանի, նշանավոր
աժդանա, վիթխարի, հսկա
դաշան, անգուր անողոք
պարծենկոտ, մեծամիտ, գոռոզ
հզոր, զորեղ, հուժկու

5. Տրված առածներում կետերի փոխարեն տեղադրիր հականիշ ածականները:

անճոռնի ճուտիկը սիրուն կարապ կդառնա: (սիրուն, անճոռնի)
Ասելը հեշտ է, անելն է դժվար : (հեշտ, դժվար)
լավ կտորից վատ վերարկու չես կարի: (լավ, վատ)
Ժլատի փորը լիքն է, գրպանը՝ դատարկ: (լիքը, դատարկ)
Չքավորի գրպանը դատարկ ՝, սիրտը՝ լիքը: (լիքը, դատարկ)

Test on tenses

1. թոմը ամեն օր գնում է դպրոց առավոտյան ժամը ութին։
   Tom goes to school at eight o’clock every day.
2. մենք արդեն կարդացելենք այդ գիրքը։
   we have already read that book.
3. մայրիկը խոհանոցում է, նա ճաշ է պատրաստում։
   mother is in the kitchen, she is cooking soup.
4. ես գնալու եմ գրադարան դասերից հետո։
   I will go to the library after school.
5. ես ու ընկերներս գնացինք կինո երեկ երեկոյան։
   My friends and I went to the cinema last night.
6. ես սիրում եմ նվագել դաշնամուր ամեն օր, բայց երեկ ես չկարողացա որովհետև շատ զբաղված էի։
   I like to play the piano every day, but yesterday I couldn’t because I was too busy.
7. արամը տանը չէ, նա բակում խաղում է ֆուտբոլ իր ընկերների հետ։
   Aram is not at home, he is playing football in the yard with his friends
8. մենք արդեն սովորելենք մեր դասերը և հիմա պատրաստվում ենք ընթրել
   we have already learned our lessons and now we are going to have dinner
   

Success for me

After all, there is no such person who is always lucky. Success is a good thing for me but I’m not very lucky but there have been many times when I have been lucky. My family is lucky too. when person is very rich this is a success when person have big house and nice job this is a success too. When I finish school and accepted to job i will be lucky․

գործնական աշխատանք

1. Հարցական դերանունները փոխարինի՛ր համապատասխան հոլովով դրված գոյականներով:

Ո՞վ, ի՞նչը եկավ: – Մայրիկը եկավ։ – ձյուն եկավ։
Ո՞ւմ, ինչի՞ պայուսակը: – ընկերոջս պայուսակը։ ֊ դպրոցի պայուսակը։
Մոտենալ ո՞ւմ, ինչի՞ն : – Մոտենալ Դավիթին – Մոտենալ ծառին։
Հեռանալ ումի՞ց, ինչի՞ց – Հեռանալ տղայից։ – Հեռանալ տնից։
Հիանալ ումո՞վ, ինչո՞վ: – Հիանալ եղբորով։ – Հիանալ պատկերով։

2. Կազմիր տրված գոյականների սեռական հոլովը և նշիր, թե որ հոլովմանն է պատկանում:

Սենյակ – Սենյակի, ի, տուն – տան, ա, քաղաք – քաղաքի, ի, այգի – այգու, ու, օր – օրվա, վա, գեղեցկություն – գեղեցկության, ան, լեռ – լեռան, ան, քույր – քրոջ, ոջ, դուռ – դռան, ան, փողոց – փողոցի, ի, բեռ – բեռան, ան, գիրք – գրքի, ի, ամիս – ամսվա, վա, լուսամուտ – լուսամուտի, ի, ձյուն – ձյան, ա, ընկեր – ընկերոջ, ոջ, ուսում – ուսման, ան, աշուն – աշնան, ան, գրիչ – գրչի, ի, շուն – շան, ա, ձուկ – ձկան, ան, բարդի – բարդու, ու, խաղող – խաղողի, ի, զարգացում – զարգացման, ան, դիմում – դիմումի, ի, խնձորենի – խնձորենու, ու, րոպե – րոպեյի, ի, շաբաթ – շաբաթվա, վա, ապակի – ապակու, ու, սար – սարի, ի, պապ – պապի, ի, մասրենի – մասրենու, ու, մորեղբայր – մորեղբոր, ո, գդալ – գդալի, ի, սյուն – սյան, ա, ձի – ձիու, ու, երեկ – երեկվա, վա, երեկո – երեկոյի, ի, խաղաղություն – խաղաղության – ա:

3.Տեքստից դուրս գրիր գոյականները և նշիր հոլովն ու հոլովման տեսակը:

Մեր կապիկը (ուղղական) մի աֆրիկացուց (բացառական) էինք ձեռք բերել, որը վառ անհատականությամբ (գործիական) ու յուրահատուկ հումորով (գործիական) օժտված մի էակ (ուղղական) էր:Ամեն օր նրան դուրս էինք տանում ու կապում ծառին (տրական): Առաջին երկու օրը (ուղղական) խելոք նստում էր տան մուտքի (սեռական) մոտ, ու նրա կողքով չընդհատվող հոսանքով (գործիական) անցնում էին որսորդները (ուղղական), մեզ սննդամթերք (ուղղական) բերող պառավ կանայք (ուղղական), խումբ-խումբ վազում էին խխունջներ (ուղղական) ու միջատներ (ուղղական) բերող փոքրիկ տղաներ (ուղղական): Մենք ենթադրում էինք, որ այդ անդադար շարժումը (ուղղական) կզվարճացնի ու կհետաքրքրի կապիկին (սեռական): Այդպես էլ եղավ: Նա շատ շուտ գլխի ընկավ, որ պարանի երկարությունն իրեն թույլ է տալիս թաքնվել բակի դռնակի (սեռական) մոտ, և օգտվեց դրանից: Հենց որ ոչինչ չկասկածող մի աֆրիկացի (ուղղական) բակ էր մտնում, կապիկն (ուղղական) իսկույն դուրս էր ցատկում դարանից (բացառական) ու բռնում խեղճի ոտքը (ուղղկան): Հետն էլ այնքան սոսկալի ճղճղոց (ուղղական) էր գցում, որին նույնիսկ ամենապինդ նյարդերն (ուղղական) ունեցող մարդը (ուղղական) չէր դիմանում:

28

169.
(m+n)²=(m+n)(m+n)=m²+2mn+n²
(2+x)²=(2+x)(2+x)=4+4x+x²
(y+4)²=(y+4)(y+4)=y²+8y+16
(1+p)²=(1+p)(1+p)=1+2p+p²

182.
(a-b)²=(a-b)(a-b)=a²-2ab+b²
(x-3)²=(x-3)(x-3)=x²-6x+9
(1-m)²=(1-m)(1-m)=1-2m+m²
(5+p)²=(5+p)(5+p)=25+10p+p²

206.
(p+q)(p-q)=p²-pq+pq-q²=p²-q²
(a-b)(a+b)=a²+ab-ab-b²=a²-b²
(c+d)(d-c)=cd-c²+d²-cd=-c²+d²
(y-x)(x+y)=xy+y²-x²-xy=y²-x²